اغلب شما که از سد کنکور کارشناسی ارشد روانشناسی گذشته اید، با شیوه مطالعاتی صحیح برای کنکور آشنا هستید. چه برای آنها که جزو این دسته هستند و چه کسانی که زمان زیادی را صرف مطالعه کنکور کارشناسی ارشد نکرده اند، این ماه های باقی مانده فرصت بسیار مناسبی است تا نتیجه مطلوبی کسب کنند. با در نظر گرفتن تفاوت هایی که در کنکور دکتری وجود دارد لازم است که بار دیگر چارچوب مطالعاتی اصولی را مرور کرده و با رعایت نکات ریز اما مهم از اولین مرحله آخرین کنکورتان به راحتی بگذرید.

دروس آزمون دکتری روانشناسی

آسیب شناسی روانی:

همانطور که می دانید کتاب های بر اساس ویراست جدید DSM وارد بازار شده اند. در کنکور دکتری سال ۹۳ از این ویراست سوالی طرح نشده بود اما از آنجا که در کنکور کارشناسی ارشد ۹۳ تاکید اصلی سوالات بر منابع جدید بوده است توصیه می شود که این کتاب ها را در اولویت مطالعه قرار دهید. مهم ترین منبع برای کنکور دکتری روانشناسی خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک است. یکی از کتابهای دیگر که به عنوان منبع معرفی می شود کتاب آسیب شناسی روانی بر اساس DSM-5 از آقای گنجی است، گرچه این کتاب بیشتر در ارشد مورد تاکید ماست. در سال های گذشته تاکید کنکور دکتری روانشناسی بر مباحث کتاب روانشناسی مرضی تحولی دادستان به خصوص بخش اول از جلد یک بوده است که اغلب چند سوال از آن طرح شده است. توصیه می شود در صورت امکان حتما خلاصه این کتاب یا حداقل بخش مذکور را مطالعه کنید. می توانید برای پوشش سایر مطالب از مجموعه مرضی موجود در سایت استفاده کنید. این مجموعه توسط خانم ابراهیمی رتبه دو دکتری ۹۵ و رتبه یک ارشد روانشناسی بالینی نیز مطالعه شده و مورد تایید ایشان است.

روانشناسی رشد:

منابع اصلی برای این درس طی چند سال اخیر سه کتاب است اما هر سال یکی اولویت داشته است. پس اینجا اولویت بندی نمی کنیم و هر سه را معرفی می کنیم: روانشناسی رشد کرین ، روانشناسی ژنتیک دکتر منصور و دکتر دادستان و روانشناسی رشد لورابرک. در صورتی که زمان ندارید مجموعه کتاب روانشناسی رشد روان آموز به خوبی تمام مباحث این کتابها را پوشش می دهد به شکلی که به هیچ کتاب کمک آموزشی دیگری نیاز نخواهد بود. جزوه دکتر پورحسین نیز اکیدا برای تسلط بر نظریه ها توصیه می شود. سرمایه گذاری روی این درس می تواند درصد مناسبی را به ارمغان بیاورد چرا که مباحث مهم این درس شبیه کارشناسی ارشد و تقریبا مشخص هستند.

آمار و روش تحقیق:

در کنکور کارشناسی ارشد تاکید می کردیم به همان شکلی که سوالات چند سوال اخیر مطرح شده مطالعه کنید و فرمول های بلند آمار را حفظ نکنید. برای کنکور دکتری هم پیشنهاد می کنیم به همان شکلی که سوالات دکتری چند سال اخیر مطرح شده مطالعه کنید، بنابراین همه فرمول ها را حفظ کنید! اگر قصد دارید به سوالات آمار به خوبی پاسخ دهید باید به حل مسایل تسلط داشته باشید. گرچه تجربه شخصی نشان می دهد اگر سوالات به این شکل طرح شوند اکثرا قادر به پاسخ گویی در آن زمان محدود نیستند و اشکالی نخواهد داشت اگر از برخی مباحث مشکل عبور کنید و تمرکزتان را بر روش تحقیق و سایر مباحث آمار بگذارید. از آنجا که کنکور قابل پیش بینی نیست مطالعه درس آمار را کنار نگذارید ولی اگر در کنکور شاهد سوالات بلند با جواب طولانی بودید و قادر به پاسخ گویی نبودید نگران نشوید!

منابع پیشنهادی این درس بسته به پایه شخص دارد که در ابتدا شامل آمار و روش تحقیق دکتر دلاور است (به عنوان کتب پایه). سایر منابع را در بخش منابع دکتری ذکر کرده ایم و چون زیاد هستند مجدد تکرار نمی کنیم. اما مجموعه آمار روان آموز که در حال ویرایش است، توسط رتبه دو دکتری روانشناسی و رتبه یک ارشد روانشناسی تهیه شده و همه مباحث مورد نیاز را همراه با تست پوشش می دهد.

روانشناسی یادگیری و شخصیت:

طبق کنکور پارسال این دو درس ممکن است تعداد زیادی سوال را به خودشان اختصاص دهند پس آنها را دست کم نگیرید. منابع اول معرفی شده در سایت برای آنها کافی خواهد بود. مجموعه های موجود در سایت نیز خلاصه ای از این منابع در اختیارتان می گذارد.

زبان عمومی:

زبان عمومی بیش از یک درس کنکوری برای شما ارزش دارد. الان دیگر زمان آن رسیده است که کمی به آن بها دهید. انتظار ندارید که دانشجوی دکتری باشید و نتوانید در یک کنفرانس خارجی حضور موثری داشته باشید یا یک مقاله تخصصی بنویسید. بنابراین الان زمان مناسبی است که مطالعه آن را شروع کنید! می توانید از همین لغات و گرامر متوسطی که برای کنکور نیاز دارید آغاز کنید. شیوه مطالعاتی این درس شخصی است. و حتی بخش هایی که روی آن سرمایه گذاری می کنید هم شخصی است (لغت، گرامر، درک مطلب). منابع معرفی شده شامل کتاب های در سطوح مختلف است که بسته به شرایط شخص انتخاب می شود. اگر زمان مطالعاتی هم کم است یا فعلا برنامه ای برای مطالعه پایه ای زبان ندارید، می توانید با یک خلاصه کتاب کنکوری آن را جمع کنید. مهم ترین امر در زمینه مطالعه زبان تکرار و استفاده از روش های مرور روزانه همچون جعبه لایتنر است.

استعداد تحصیلی:

این درس جدید و البته شیرین است. منبع پیشنهادی کتاب استعداد تحصیلی مدرسان شریف است. با توجه به اینکه اغلب داوطلبان رشته روانشناسی مدتی است که از حل مساله دور افتاده اند یا پایه ریاضی قوی ندارند پیشنهاد می شود از بخش درک مطلب و استدلال منطقی آغاز کنید. اگر فرصت کافی ندارید با مطالعه همین بخش ها هم می توانید به تقریبا نیمی از سوالات پاسخ دهید و همین درصد کافی خواهد بود. به نظر نمی رسد در کنکور فرصت کنید به سایر بخش ها پاسخ دهید.

شروع مطالعه :

1- محل مطالعه :  پیشنهاد میکنم محل  جدیدی  را  برای  مطالعه انتخاب کنید بهترین محل  برای درس خواندن کتابخانه ها هستند.

یا هر جایی که نه کامپیوتر باشه نه اینترنت و نه یخچال !!!

2-  برنامه ریزی : داشتن یه برنامه دقیق که همه چیز در آن  مشخص شده باشد  از جمله اینکه : هر روز چه درس هایی رو بخوانید , چند ساعت بخوانید , چه کتابها و منابعی را بخوانید , کی تست بزنید و ….   در یک  برنامه خوب باید وقت برای استراحت,  تفریح  و اتفاقات غیر مترقبه پیش بینی شده باشد.

انتخاب روش مطالعه صحیح

الف : مطالعه بدون یادداشت برداری

برخی داوطلبان بدون یادداشت برداری مطالعه می کنند . این روش برای موفقیت در آزمون نامناسب است . برای داشتن مطالعه صحیح باید از تمام حواس برای درک مطلب استفاده کنید . بهتر است هنگام مطالعه منابع دکتری یادداشت برداری کرده تا در روز های قبل از آزمون نوشته ها را مرور کنید .

ب : خط کشیدن زیر نکات مهم

این روش نیز همانند روش قبلی به داوطلبان توصیه نمی شود چون برخی از داوطلبان به جای توجه روی مطالب درسی ، ذهنشان درگیر خط کشیدن زیر نکات مهم می گردد . شیوه صحیح انجام دادن این روش این است که ابتدا مطالب را بخوانید ، کامل درک کنید و سپس زیر مطالب و نکات مهم و کلیدی خط بکشید .

ج : حاشیه نویسی

با وجود اینکه روش حاشیه نویسی از دو روش قبلی بهتر است اما باز هم به داوطلبان کنکور دکتری توصیه نمی شود . ولی می توانید برای مطالبی که از اهمیت کمتری برخوردار اند از این شیوه مطالعه استفاده کنید .

د : خلاصه نویسی

در این روش کل مطلب درسی را مطالعه می کنید و سپس هر آنچه که از مطلب درک کرده اید را به صورت خلاصه یادداشت برداری می کنید . یکی از مناسب ترین روش های مطالعه ، خلاصه نویسی است چون در این روش اول مطلب درک می شود سپس یادداشت برداری صورت می گیرد ولی باز در کل بهترین روش مطالعه دروس دکتری نیست .
 
ه : نکته برداری ( نوت برداری )

در این روش ابتدا مطالب را مطالعه می کنید و بعد از درک مطلب ، نکات مهم را به صورت کلیدی یادداشت برداری یا اصطلاحا نوت برداری می کنید . این روش مناسب ترین شیوه مطالعه برای خواندن و نوشتن نکات کلیدی می باشد .

خ : خلاقیت

در این بخش شما مطالب درسی را خوانده و بعد از درک مطالب نکات مهم و کلیدی را به زبان خودتان یادداشت می نمایید و سپس کلمات و نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی می کنید تا در مطالعه نهایی به جای دوباره خواندن منابع آزمون دکتری فقط به این طرح مراجعه نموده و خیلی سریع مرور نمایید . این روش درصد موفقیت شما در آزمون دکتری را افزایش می دهد و در نهایت موجب افزایش بازده مطالعه شما می گردد . این روش بهترین شیوه برای یادگیری مطالب درسی است .

چطور  کنکوری درس بخوانیم ؟

کنکوری درس خواندن یک هنر  است  که نیاز به کمی دقت و هوش دارد . برای کنکوری درس خواندن باید نکات زیر را انجام دهید .

• 1- اولین و مهمترین نکته در کنکوری درس خواندن تجزیه و تحلیل سوالات کنکور های سالهای قبل است که با این کار با دید طراحان سوال آشنا می شوید .
• 2- نکته دوم جستجوی جزوات و کتابهای نوشته شده توسط طراحان سوال است .
• 3- نکته بعدی  استفاده از منابع و جزوات کنکوری است . معمولا نیاز نیست برای همه درس ها از کتابهای رفرنس و پر حجم استفاده کرد.
• 4- نکته بعدی ترکیب جزوات و کتابهای رفرنس است که ابتدا توسط جزوات اطلاعات خود را به  50 تا 60 درصد برسانید و نقاط ضعف جزوات را با کتاب های رفرنس تکمیل کنید نه اینکه آنها را کامل بخوانید
• 5- در نهایت داشتن اعتماد به نفس و عدم مقایسه خود با دیگران.

در برنامه ریزی آزمون دکتری بهتر است به نکاتی که در ادامه متذکر می شویم عمل کنید :

1.    مرور هر درس در همان روز

برای داشتن برنامه ریزی اصولی می بایست هر روز بعد از خواندن مطالب درسی و یادداشت برداری از مطالب و نکات مهم ، مرور دروس را انجام دهید که این کار موجب ماندگاری بالای مطالب در ذهن شده و یادآوری مطالب را آسان تر می کند .

2.    گام به گام عمل کنید

شما اول یک بار درس را مطالعه کرده و به درک کلی از مطلب می رسید ، سپس وارد جزئیات مطلب می شوید . این روش باعث یادگیری بهتر می شود . یعنی از کل شروع کرده و بعد وارد جزئیات می شوید .

3.    روند افزایشی ساعت های مطالعه

در برنامه ریزی سعی کنید ساعت های مطالعه خود را یک باره افزایش ندهید بلکه به صورت مداوم و پیوسته به عنوان مثال روزی 15 دقیقه به ساعت مطالعه خود اضافه کنید ولی این روند را پیوسته تکرار کنید .

4.    در زمان های کوتاه به صورت پیوسته درس بخوانید

ذهن انسان زمانی که به صورت کوتاه و پشت سر هم مطالعه می کند بسیار متمرکز تر از زمانی است که به صورت طولانی مطالعه انجام می دهد . در حین درس خواندن حتما 10 الی 15 دقیقه استراحت داشته باشید این کار قدرت یادگیری و تمرکز شما را افزایش می دهد .

5.    تجزیه و تحلیل سوالات سال های گذشته

یکی از مهمترین نکته ها در درس خواندن ، تجزیه و تحلیل سوالات آزمون های سال های قبل است که با این کار می توانید با دید طراحان سوال آشنا شوید .

6.    اهمیت دروس زبان و استعداد تحصیلی

به هیچ وجه اهمیت دروس زبان انگلیسی و استعداد تحصیلی در کنکور دکتری را نادیده نگیرید . گاهی شنیده می شود که داوطبان می گویند چون ضرایب این دو درس کمتر است پس بهتر است وقت خود را صرف دروس مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد آزمون دکتری کرده که ضرایب بیشتری دارند . این در صورتی است که بیشتر داوطلبانی که برای کسب رتبه های برتر تلاش می کنند در دروس اختصاصی درصدهایی کم و بیش مشابه کسب می کنند و این میانگین دروس عمومی است که در رتبه داوطلبان را جابجا می کند .
 

7.    بلند پروازی نکنید و برنامه را  بیش از حد توانتان  تنظیم نکنید .

8.     دروس پیچیده و سخت را زمانی مطالعه کنید که کارایی و توان ذهنی بیشتری دارید .

9.    برای جبران عقب ماندگی های زمانی حتما ساعت های خالی را در برنامه ریزی اولیه در نظر داشته باشید تا اگر نرسیدید قسمتی از دروس را به اتمام برسانید در ساعات خالی جبران کنید . البته توجه کنید که نباید این موضوع تبدیل به یک عادت شود ، اولویت با اجرای برنامه اصلی است .

10.    حتما در پایان هفته تحلیلی از عملکرد خود داشته باشید تا ضعف هایتان را شناسایی و رفع کنید و با توجه به برنامه هفته اول خود ، برنامه ای برای هفته آینده تنظیم کنید .
 

در آخر می توان گفت که آگاهی از این نکات مهم به تنهایی کافی نیست و اکثر داوطلبان با وجود آگاهی از این نکات و روش های مطالعه توان اجرای صحیح و درست تکنیک ها را نمی دانند . بدانید که برای قبولی در دانشگاه مد نظر خود به دنبال فرمول پیچیده نباشید ، ساده ترین تغییرات در بهبود وضعیت درسی می تواند باعث رسیدن به رتبه های خوب شود .